TÜRKÄ°YE PSÄ°KÄ°YATRÄ° DERNEĞİ

Dünya Ä°ntiharı Önleme Günü Basın Açıklaması

10.09.2014

2013 yılında ülkemizde her 2 saat 40 dakikada bir kiÅŸi intihar ederek yaÅŸamını sonlandırdı.

Uluslararası Dünya Ä°ntiharı Önleme BirliÄŸi (IASP) ve Dünya SaÄŸlık Örgütü (DSÖ) tarafından, 11 yıldır, toplumun dikkatini intiharlara dikkatini çekmek için kurulmuÅŸtur.

Her yıl 800 binden fazla kiÅŸi yaÅŸamını intihar sonucu sonlandırmaktadır. Bu rakamlar her 100.000 kiÅŸide 11 kiÅŸinin intihar sonucu öldüÄŸüne iÅŸaret etmektedir. DiÄŸer bir deyiÅŸle, her 40 saniyede bir kiÅŸi intihar sonucu ölmektedir.

Türkiye Ä°statistik Kurumu verilerine göre, son 10 yılda ülke genelinde yaklaşık 29000 kiÅŸi, yalnız 2013 yılında ise 3189 kiÅŸi intihar sonucu hayatını yitirmiÅŸtir. Bu rakamın %27 sini kadınlar,  %73 ünü ise erkekler oluÅŸturmaktadır. 

Dünya SaÄŸlık Örgütü ilk ‘Küresel Ä°ntiharı Önleme Raporu’nu’ yayınlamıştır. 15-29 yaÅŸ grubundaki en sık 2. ölüm sebebi intihardır.

Ülkemizde de tüm intiharların %34’ü 15-29 yaÅŸ grubunda gerçekleÅŸmektedir. Bu üretken çaÄŸdaki erken ve önlenebilir ölümler birçok çalışmanın odak noktasındadır. Özellikle dürtüsel intiharların önlenmesinde ki ergen yaÅŸ grubunda sıktır; intihar araçlarına eriÅŸebilirliÄŸin azaltılması intiharı önleme çabalarının önemli bir unsurdur. Türkiye’de bu yaÅŸ grubunda ÅŸekline göre intiharları incelediÄŸimizde ateÅŸli silah kullanımı sonucu intihar oranları %32.5’tir, yalnız 19 yaÅŸ ve altı gruba bakarsak oran %35’tir. Tabii ateÅŸli silah ve toksik maddelerin temini ve saklanması ile ilgili düzenlemelerini, köprü üzerlerine engeller yerleÅŸtirme gibi kısıtlama politikalarını uygulamaya sokabilmek toplumdaki farklı grupların ortak farkındalığını ve iÅŸbirliÄŸini gerektirmektedir.

Dünya Ä°ntiharı Önleme Günü teması 2014 yılı için ‘BaÄŸlılık-BaÄŸların Güçlendirilmesi’ olarak belirlenmiÅŸtir. Bu tema ile etkin intiharla mücadele için hem kiÅŸilerarası, hem de kurumlar arası baÄŸların kuvvetlendirilmesi gerekliliÄŸine dikkati çekmek hedeflenmiÅŸtir.

Yalnızlığın intihar riskini arttırdığı çeÅŸitli araÅŸtırmalarla gösterilmiÅŸtir. Buna karşın kiÅŸinin yalnız olmadığını hissetmesinin, kiÅŸilerarası baÄŸlılığın ve aidiyet hissinin de koruyucu etkisi bilinmektedir. Oysa çeÅŸitli sebeplerle intihar düÅŸüncesi içerisindeki kiÅŸiler insanlarla iliÅŸkilerini askıya alırlar, geri plana iterler. Ruhsal hastalıklar, özellikle depresyon, intihar davranışına yatkınlık yaratan en önemli etkendir. Hastalığın yalnızlaÅŸtırıcı etkisinin yanı sıra intihar düÅŸünceleri ve ruhsal hastalıklara iliÅŸkin olumsuz bir ÅŸekilde etiketlenme, damgalanma endiÅŸesi bireylerin toplumla iliÅŸkilerinin daha da zayıflamasına neden olmakta ve kiÅŸiler hayat kurtarıcı yardımı istemekten geri durmaktadır. Risk grubundaki bu kiÅŸilere aile ve yakın çevredeki insanların destek vermesi,  dayanışma göstermesi hayati önem taşır.

Dünya SaÄŸlık Örgütü (DSÖ) hali hazırda sadece 28 ülkenin ulusal intihar önleme planı olduÄŸuna iÅŸaret ederek, üyesi konumundaki 194 ülkede 2020 yılına kadar intihar vakalarını %10 azaltmayı hedeflemektedir.

Ä°ntiharı önlemeye yönelik sistemli saÄŸlık projeleri geliÅŸtirilmelidir. Bu çerçevede intiharlarda görülen yüksek ruhsal hastalık oranları sebebiyle ruh saÄŸlığının hem bireysel, hem de toplumsal düzeyde korunmasına ve iyileÅŸtirilmesine yönelik çalışmalar intiharı önlemede esas hedeflerden biri haline gelmelidir. Gerekli olduÄŸu anda hızlı ve etkin bir biçimde tüm tedavi seçeneklerinin hastaya sunulabildiÄŸi bir sistem oluÅŸturulmalıdır. Ä°ntihar eÄŸilimli kiÅŸilerin her an baÅŸvurabilecekleri psikiyatrik krize müdahale servisleri, telefon ve internet servis hatları oluÅŸturulmalı, saÄŸlık sektörünü oluÅŸturan birimler arası sevk usulleri planlanmalıdır. Böyle bir sistemin doÄŸru ÅŸekilde iÅŸleyebilmesi için ise birimler arası iyi bir iletiÅŸim ve eÅŸgüdümlü çalışma, yani kurumlar arası baÄŸların güçlendirilmesi esastır.

Prof. Dr. Tarık Yılmaz

TPD Ä°ntiharı Önleme ve Krize Müdahale Bilimsel Çalışma Birimi Koordinatörü