drsevilayzorlu@gmail.com
TEL : 0242 316 98 99
Cetad Antalya Bölge Temsilcisi
Ä°LÄ°ÅžKÄ°NÄ°ZDE AÅžIRI SAVUNMACI OLABÄ°LÄ°R MÄ°SÄ°NÄ°Z?
Ä°LÄ°ÅžKÄ°NÄ°ZDE AÅžIRI SAVUNMACI OLABÄ°LÄ°R MÄ°SÄ°NÄ°Z?

Bugüne kadar kimsenin ölüm döÅŸeÄŸindeyken, “KeÅŸke iÅŸime biraz daha fazla zaman ayırabilseydim…” dediÄŸi görülmemiÅŸtir.

                                                                  Rob Parsons

 Ä°liÅŸkilerdeki çatışmalar hem tehlike hem de fırsattır. Bir çatışma yaÅŸayan çiftler kendilerine” Bu bana ne öÄŸretti? Ben nasıl bir hata yaptım da böyle bir çatışma oldu? Çatışmanın tekrarlamaması için ne yapmalıyım?” gibi sorular sorarak olayı analiz ederlerse krizi fırsata dönüÅŸtürebilirler. Çatışmalardan ders almaya yönelik yaklaşımlar evlilikler için faydalıdır.

Ä°nsanların genellikle kullandıkları evrensel iletiÅŸim kalıpları vardır. Bir tehdit hisseden kiÅŸi, zayıflıklarını açığa çıkarmamak için bazı yöntemlere baÅŸvurabilir:

         Farkında olalım ya da olmayalım, beden dilimiz özdeÄŸer duygularımızı yansıtır. ÖzdeÄŸerimiz sorgulanıyorsa, bedenlerimiz bunu fiziksel olarak dışa vurur. Bunu düÅŸünerek, insanların iletiÅŸim anlarında karşı tarafın rahatlıkla gözlemlediÄŸi ama kendisinin farkına varamadığı bazı belli bedensel duruÅŸları vardır.  

Suçlayıcı davranışların karşısında genellikle savunucu davranışlar yer alır. Kendini aşırı savunmanın belirtilerinden biri özürler bulmaktır. Elinizde olma­yan nedenlerden ötürü öyle davrandığınızı söyleyerek iÅŸin içinden çıkmak istiyorsa­nız, sorunu kendi dışınızda arıyorsunuz demektir. Sözgelimi, akÅŸam yemeÄŸine hep geç kaldığı anımsatılınca, trafiÄŸin yoÄŸunluÄŸu bir özür olarak getirilebilir. Oysa vurgu­lanmak istenen "HEPgeç kalınması olduÄŸu gibi, baÅŸka bir yoldan gelme ya da da­ha erken yola çıkma seçeneklerini de söz konusu olabilir.

     Kendini aşırı savunma belirtilerinden bir diÄŸeri, eÅŸinin duygu ve düÅŸüncelerini öngörmeye kalkıp, bunlara olumsuz birtakım yüklemlerde bulunarak savunucu tepki göstermektir. Oysa saÄŸlıklı bir iletiÅŸim, yanlış anlamaya yol açabilecek birçok konu­yu açıklığa kavuÅŸturabilir.

     Kendini aşırı savunmanın bir diÄŸer belirtisi, yakınmaya, hemen karşı yakın­mayla karşılık vermektir. Oysa, karşısındaki kiÅŸinin ne söylemeye çalıştığını anla­yarak yaklaÅŸmak, daha çözüm odaklı bir yaklaşım olacaktır. Bunun daha ileri bir biçimi, getirilen yakınmaya karşılık, konuyla hiç ilgisi olmayan herhangi baÅŸka bir konuyu yakınarak gündeme getirmektir. Böyle bir yaklaşım, iletiÅŸimi iyiden iyiye çıkmaza sokar.

     Kendini aşırı savunmanın bir diÄŸer belirtisi "evet-ama’cılıktır. "Evet-ama" deyiÅŸ­leri karşısındakine katılmayla baÅŸlar, katılmamakla sonlanır. Sözgelimi, kiÅŸi eÅŸine "Söz vermiÅŸtin, geçen hafta evin bütün faturalarını yatıracaktın" der, "Evet, söz ver­miÅŸtim ama baÅŸka iÅŸlerim çıktı" diye yanıt alır.

     DiÄŸer bir aşırı savunma belirtisi, kendini yineleyip durmaktır. KiÅŸinin kendi bakış açısını baÅŸka yollarla yeniden ortaya koyması ya da karşısındakinin sorularını göz önünde bulundurarak doÄŸru karşılıklar vermek yerine, kendisini yineleyip durması­dır. Benzer söylemle yeterince bastırırsa, bir de sesini yükseltirse baskı kurabileceÄŸi­ni düÅŸünür.

     Kendini aşırı savunmanın son bir belirtisi söylenip sızlanmaktır. Burada, ne söy­lendiÄŸi deÄŸil, nasıl söylendiÄŸi önem kazanır. Burada, çocukça, yüksek perdeden, da­ha çok burundan gelen bir ses tonuyla, cümlenin sonuna doÄŸru bir sesleme (heceye) vurgu yaparak konuÅŸulur. Sözgelimi, "Ben hiç dışarı çıkarmıyorsuuun!", "Hiç beni dinlemiyorsuuun!", "Benim bunda ne suçum var?!.." denir.

     Kendini aşırı savunma, vücut dilinde yalancı bir gülümsemeyle (ağız kenarları yük­selir, ancak gözlerde bir deÄŸiÅŸiklik olmaz), sanki bir yumruktan kaçıyormuÅŸ gibi, bir yandan, diÄŸer bir yana dönmeyle, kollarını göÄŸsünde kavuÅŸturma gibi yollarla göste­rilir.

     Kendini aşırı savunmanın getirdiÄŸi baÅŸlıca sorun, iletiÅŸimin engellenmesidir. EÅŸler birbirlerinin gerçek bakış açılarını anlamak yerine kendilerini savunmaya odaklanır­lar ve bunun için çaba ve zaman harcarlar. Böylece bir çözüm bulunamaz, çatışma daha da büyür ve etkileÅŸim, saldırı ve karşı saldırı ile sürer gider.

     Kendinizin ya da eÅŸinizin aşırı savunucu olup olmadığını belirlemek için, özellikle bir anlaÅŸmazlık ya da uzlaÅŸmazlıktan sonra aÅŸağıdaki ölçeri uygulayabilirsiniz. Hem siz bu ölçeri uygulamalısınız, hem de eÅŸiniz. EÅŸiniz uygulamak istemezse, ikinci bir kez uygulamanızda, o olsaydı nasıl yanıt verirdi, bunu göz önünde bulundurarak bü­tün soruları yeniden yanıtlayın.

"KENDÄ°NÄ° AÅžIRI SAVUNMA" ÖLÇEĞİ(Gottman)

    Bu ölçek, eÅŸiniz bir konuyu gündeme getirdiÄŸinde, aşırı savunucu bir tutum takı­nıp takınmadığınızı ölçmek içindir. Bir anlaÅŸmazlık ya da uzlaÅŸmazlığınızdan sonraki gerçek duygu, düÅŸünce ve davranışlarınızı anımsamaya çalışın. Kendinize karşı dü­rüst olmanız çok önemlidir. Her bir yargı için, genelde katılıp katılmadığınıza baÄŸlı olarak "evet" ya da "hayır" yanıtı verin.

  1.       EÅŸim yakınınca, haksız yere dırdır ettiÄŸi düÅŸüncesine kapıldım

SÄ°Z: Evet Hayır        EŞİNÄ°Z: Evet Hayır

  1.       Yanlış anlaşıldığım hissine kapıldım.

SÄ°Z: Evet Hayır         EŞİNÄ°Z: Evet Hayır

  1.       Yaptığım olumlu ÅŸeylerin deÄŸerinin bilinmediÄŸi duygusu içindeyim.

          SÄ°Z: Evet Hayır         EŞİNÄ°Z: Evet Hayır

  1.       Yolunda gitmeyen ÅŸeylerden büyük ölçüde ben sorumlu deÄŸildim.

SÄ°Z: Evet Hayır   EŞİNÄ°Z: Evet Hayır

  1.       Suçlanmaktan kurtulmak için, sorunun neden ve nasıl ortaya çıktığını açıklamak zorun­daydım.

SÄ°Z: Evet Hayır         EŞİNÄ°Z: Evet Hayır

  1.       EÅŸim olumsuzlaşınca, bana karşı haksız yere saldırıda bulunduÄŸu duygusuna kapıldım.

SÄ°Z: Evet Hayır        EŞİNÄ°Z: Evet Hayır

  1.       EÅŸim yakınınca, benim de ona söyleyecek bir sürü yakınmam olduÄŸunu anladım.

SÄ°Z: Evet Hayır        EŞİNÄ°Z: Evet Hayır

  1.       EÅŸimin olumsuzlukları çok fazla, çok yoÄŸun ve çok mantıksızdı.

SÄ°Z: Evet Hayır        EŞİNÄ°Z: Evet Hayır

  1.       EÅŸim çok alıngandı, duyguları çok kolay incindi.

SÄ°Z: Evet Hayır         EŞİNÄ°Z: Evet Hayır

  1.       EÅŸimin yakınmalarında gerçeklik payı var, ancak bütün gerçek bu deÄŸil.

SÄ°Z: Evet Hayır         EŞİNÄ°Z: Evet Hayır

  1.        EÅŸim yakındığında, "Bu suçlamalar karşısında ben suçsuzum" diye düÅŸündüm.

SÄ°Z: Evet Hayır         EŞİNÄ°Z: Evet Hayır

  1.       EÅŸim yakındığında, saldırılarını savuÅŸturmak zorundayım düÅŸüncesine kapıldım.

SÄ°Z: Evet Hayır         EŞİNÄ°Z: Evet Hayır

  1.       Benimle ilgili gerçek olmayan yakınmaları yadsımak (inkâr etmek) zorunda olduÄŸum düÅŸüncesine kapıldım.

SÄ°Z: Evet Hayır         EŞİNÄ°Z: Evet Hayır

  1.        EÅŸimin yakınmalarını dinlerken, benim yakınmalarıma hiç ilgi göstermediÄŸi düÅŸüncesi­ne kapıldım.

SÄ°Z: Evet Hayır         EŞİNÄ°Z: Evet Hayır

  1.       EÅŸimin sorunlara bakış açısı çok benmerkezciydi. SÄ°Z: Evet Hayır EŞİNÄ°Z: Evet Hayır
  2.        "Ne söylersen söyle, gereken karşılığı alırsın" ("Ä°stediÄŸini söyleyen, istemediÄŸini du­yar") diye düÅŸündüm.

SÄ°Z: Evet Hayır         EŞİNÄ°Z: Evet Hayır

  1.         EÅŸim yakınırken, kendimi koruyacak yollar bulmaya çalıştım.

SÄ°Z: Evet Hayır         EŞİNÄ°Z: Evet Hayır

  1.         EÅŸim yakınırken, benim kendi durumumu yeniden açıklayacak bir yol bulmaya çalıştım

      SÄ°Z: Evet Hayır         EŞİNÄ°Z: Evet Hayır

  1.    EÅŸim yakınırken, benim kendi durumum gerçekten anlaşılabilmiÅŸ olsaydı, bütün bu konuÅŸmalar olmazdı, diye düÅŸündüm.

SÄ°Z: Evet Hayır         EŞİNÄ°Z: Evet Hayır

  1. EÅŸimin tek yapabildiÄŸi, benim yanlışımı bulmak gibi görünüyor. SÄ°Z: Evet Hayır      EŞİNÄ°Z: Evet Hayır
  2.   Kimi zaman, eÅŸim, elinde sopayla üzerime yürüyor gibi gelir. SÄ°Z: Evet Hayır         EŞİNÄ°Z: Evet Hayır
  3. Sert bir tartışma sırasında nasıl dengiyle karşılık veririm (misilleme yapanım) diye düÅŸü­nüp dururum.

         SÄ°Z: Evet Hayır          EŞİNÄ°Z: Evet Hayır

DeÄŸerlendirme: Yedi maddeye ya da daha çoÄŸuna "evet" yanıtı vermiÅŸseniz, büyük bir ola­sılıkla kendini aşırı savunan birisiniz ya da böyle biri olmaya adaysınız demektir.

Uzm.Dr. Sevilay ZORLU

Psikiyatrist &  Psikoterapist

www.antalyaterapipsikiyatri.com

www.antalyacinselterapi.com

facebook.com/antalyaterapipsikiyatri

Åžirinyalı Mh. Ä°smet GökÅŸen Cad.

1528 S. Åžahbaz Apt. K:2 D:5

Tel: 0 (242) 316 98 99


Web Sitlerimiz: Antalya Terapi Psikiyatri | Antalya Cinsel Terapi | Neo Rezonans Antalya | Sevilay Zorlu