Bütün anne-babalar; özgüveni geliÅŸmiÅŸ, kendine yetebilen, kendi kararlarını verip bunları baÅŸarı ile uygulayabilen çocuklar yetiÅŸtirmeyi hedeflerler. Böyle çocuklar yetiÅŸmenin koÅŸullarından biri çocuÄŸumuza sorumluluk bilincini aşılamaktır.

Sorumluluk sahibi çocuk; kendi yaşına uygun kararlar alabilir, kendi görevlerinin farkındadır, bunları yerine getirmede sıkıntı yaÅŸamaz, ondan beklenilenleri karşılayabileceÄŸine dair kendine güveni tamdır, deÄŸer yargılarını gözetebilir, baÅŸkaları ile kendi sahip olduklarının ve sorumluluklarının ayrımını yapabilir.

Çocuklarımızın böyle iyi niteliklere sahip olması onlara tanınan fırsatlar ve ebeveynlik tarzımız ile “sorumluluk bilincini” onlara doÄŸru öÄŸretmemizle saÄŸlanabilir.

Çocuklara sorumluluÄŸu öncelikle kendi yapabilecekleri iÅŸleri nasıl yapacaklarını öÄŸreterek, daha sonra da bizlere yardım etmesi için fırsat tanıyarak iki aÅŸamada yerleÅŸtirebiliriz.

Öncelikle çocuÄŸunuzun yaşına göre neleri kendi yapabileceÄŸini bilmelisiniz. 4-5-6 yaşındaki çocuklar aÅŸağıdaki konularda sorumluluk alabilirler.

-YemeÄŸini yeme

-Ayakkabılarını giyme-çıkarma

-Önerileri dikkate alarak kıyafetlerini seçme- giyme ve çıkartma

-Kıyafetlerini katlama ve yerine kaldırma

-Tuvalet ihtiyacını giderme, çamaşırını toplayabilme ve ellerini yıkayabilme

- Oyuncaklarını ve diÄŸer eÅŸyalarını toplama, yerine kaldırma, odasını düzenleme, odasındaki masanın tozunu alma

-Yemeğini yedikten sonra kendi kirlilerini kaldırma

Aşağıdaki konularda da size yardım edebilirler

-Sofrayı kurma- kaldırmada yardım

-Bazı basit yiyecekleri hazırlamada yardım

-Bulaşık makinesini doldurma-boşaltmada yardım

-Siz temizlik yaparken toz alabilir, size malzemeleri taşıyabilir

-Çiçekleri sulama

-Hayvanı besleme

-Alışveriş ve satın alınan malzemeleri yerleştirmede yardım

*ÇocuÄŸunuza üstlendiÄŸi iÅŸi yapabileceÄŸine dair güvenin! Siz ona güvenmezseniz, o kendine nasıl güvenebilir ki? “Koruyucu Ebeveyn Tarzı”na sahip olan aileler, çocuklarının yapabilecekleri sorumlulukları üstlenemeyeceÄŸini düÅŸünür ve bu iÅŸleri onları için kendileri yaparlar.

“O daha yapmaz çocuktur.”    

“O ÅŸimdi yavaÅŸ giyinir /yavaÅŸ yer geç kalacağız ben hemen halledeyim.”

Bu düÅŸünce tarzı maalesef çocuklara, “ Sen yetersizsin. ” mesajını iletmektedir. Küçük yaÅŸlardan beri yapabileceÄŸi sorumluluklar yetiÅŸkinler tarafından üstlenen çocuklar da bilinçli olmayarak daha iÅŸin başında sorumluluk almak istemezler, kaçınırlar ya da huysuzluk yaparak iÅŸleri yapmayı reddeder hale gelirler. Daha sonra ilköÄŸretime geçtiklerinde baÅŸarısız olma kaygıları nedeni ile uyum sıkıntısı gösterebilirler.

*ÇocuÄŸunuza, bir iÅŸi nasıl yapacağını adım adım gösterin. Bizim için ayakkabı giymek kolay bir iÅŸtir; ancak 5 yaşına kadar ayakkabısını giydirdiÄŸiniz çocuÄŸunuza birden bunu kendisinin yapmasını istediÄŸinizde ona zor gelebilir. Ya da çocuÄŸunuza çiçekleri sulama görevini verdiyseniz, ona musluktan suyu nasıl dolduracağını ve çiçekleri suladıktan sonra sulama kabının içindeki fazla suyu boÅŸaltıp kabı nerede saklayacağını da göstermeniz gerekmektedir.

*ÇocuÄŸunuza verdiÄŸiniz iÅŸ mükemmel bir ÅŸekilde yapılmamış olabilir. Unutmayın, buradaki amaç çocuÄŸunuzun bir iÅŸe baÅŸlama ve o iÅŸi bitirme becerisini kazanmasıdır. Ä°yi yapılmamış bile olsa denediÄŸi için kendisi ile gurur duymasını öÄŸretin.

* Onun kendi görevleri ile size yardımcı olacağı görevlerinin ayrı olduÄŸunu fark etmesini saÄŸlayın. Kendisi ile ilgili görevlerde “Aitlik Hissi” kazandırın. Kendi oyuncakları, kendi giysileri, kendi masası, kendi yemek tabağı… Kendimize ait olan ÅŸeylerin sorumluluÄŸunu almada daha istekliyizdir!

*Onu her fırsatta övün! Özellikle de size yardımcı olacağı görevlerde olumlu geri bildirim saÄŸlamanız, onun kendine ait olmayan ÅŸeylerin sorumluluÄŸu verildiÄŸinde de bunu üstlenmesi için motive edici olacaktır.

*Hangi iÅŸlerde sorumluluk alacağını daha iyi kavraması için ona resimli bir tablo hazırlayabilirsiniz.

*Sizin de sorumluluklarınız olduÄŸunu çocuÄŸunuza anlatın. Ev içinde üstlenilecek görevleri kesin ve net bir ÅŸekilde ifade edin yoksa çocuÄŸunuz her ÅŸeyi kendisi yapıyormuÅŸ gibi düÅŸünüp ÅŸikâyet edebilir. Ayrıca kardeÅŸler arasında sorumluluk dağılımında adil olmaya çalışın.

*Unutmayın, ne kadar erken yaÅŸta kendi sorumluluÄŸunu üstlenmeyi öÄŸretir ve baÅŸkalarına yardımcı olma sorumluÄŸunu kazandırırsanız o kadar iyi nitelikli çocuklar yetiÅŸtirirsiniz.