drsevilayzorlu@gmail.com
TEL : 0242 316 98 99
Cetad Antalya Bölge Temsilcisi
BEDENSEL HASTALIKLAR
CÄ°LT HASTALIKLARINDA PSÄ°KÄ°YATRÄ°K BOZUKLUKLAR

Bir dakika,yolunda gitmeyen bir ÅŸey var.

Kendini bütün olarak dinlemiyorsun, çok önemli bir ÅŸeyi ihmal ediyorsun. Nedir bu?”

Herhangi bir hastalık; olduÄŸunuz kiÅŸiyi nasıl sevmemiÅŸ olduÄŸunuzu ve olduÄŸunuz kiÅŸi olmak için kendinizi nasıl baÄŸrınıza basmamış olduÄŸunuzu size söyleyen doÄŸrudan bir mesajdır...

Deri hastalıklarının %70 i psikolojik nedenlerden dolayı ortaya çıkıyor. Sedef, kurdeÅŸen, renk kaybı, alerjik hastalıklar, bütün veya bölgesel olarak saç veya vücutta kıl dökülmesi gibi en fazla görülen deri hastalıklarının kökeni psikolojik. Bu hastalıkların ortaya çıkmasında en önemli psikolojik nedenleri ise duygusal örselenme, bir yakın veya iÅŸ kaybı gibi maddi ve manevi kayıplar ile insan iliÅŸkilerinde yaÅŸanan sıkıntılar gibi travma etkisi yapan olaylar oluÅŸturuyor.

Psikiyatri dahili görünmeyen hastalığa odaklanırken, dermatoloji harici görünür hastalıklara odaklanır. Sinir sistemi, deri ve bağışıklık sistemi karşılıklı etkileÅŸim içerisindedir.Derinin, rahatlıkla görülebilen ve dokunulabilen bir organ olarak psikiyatride özel bir yeri vardır.

DERİ VE BEYİNİN GELİŞİMSEL İLİŞKİSİ

Deri; öfke, korku, utanç ve kızgınlık gibi duyguları açıkça  ifade etme, emosyonel uyaranlara yanıt verme, kiÅŸinin kendilik imajı ve özgüvenini saÄŸlama ile bebeklikten yetiÅŸkinliÄŸe doÄŸru seyreden sosyalleÅŸme sürecinde önemli rol oynar. DiÄŸer insanlarla olan iletiÅŸimimizin de temel organlarından biridir.

Derinin beyinle olan iliÅŸkisi embriyonik döneme kadar uzanır; deri ile beyin aynı yapıdan  köken alır ve aynı hormonlardan etkilenir.Deri zihnin bir uzantısı kabul edilir ve bu nedenle huy ve kiÅŸiliÄŸin deÄŸerlendirmesinde gerekli kısımlarından biridir.

PSÄ°KODERMATOLOJÄ°

Psikodermatoloji ise psikiyatri ile dermatoloji arasındaki iliÅŸki ve etkileÅŸime dayanan ortak bir çalışma alanıdır ve pratikte bu birliktelik farklı nedenlerle olabilir:

· Psikiyatrik hastalıktan köken alan deri hastalıkları

· Dermatolojik hastalıkla ortaya çıkan ve gerçekte deri hastalığı ile maskelenen psikiyatrik hastalıklar

· Psikosomatik etmenlerle oluÅŸan ya da alevlenen deri hastalıkları

· Sosyal izolasyonve stigmatizasyona ikincil olarak ortaya çıkan psikiyatrik hastalıklar

· Genetik ve çevresel etkilerle bir araya gelen deri ve psikiyatrik hastalıklar

· Süregen psikiyatrik hastalığı olan kiÅŸilerde ortaya çıkan deri hastalıkları (ÅŸizofrenlerde hijyene dikkat etmeme sonucu oluÅŸan deri enfeksiyonları)

· Deri hastalıklarının tedavisinde kullanılan ilaçlarla ortaya çıkan psikiyatrik hastalıklar

· Psikiyatride kullanılan bazı ilaçlarla ortaya çıkan deri hastalıkları

Ä°Ç DÜNYAMIZIN DIÅž DÜNYAYA YANSIMA ALANI OLAN DERÄ°MÄ°Z…

Deri, fizyolojik açıdan en önemli emosyonel anlatım organlarından biridir tüylerin diken diken olması, kor­kudan sararma, utançtan kızarma gibi. 

Stres te, depresyon, anksiyete, obsesyonlar gibi pek çok psikolojik durum gibi deride pek çok hastalığa ve belirtiye neden olabilir. Çünkü derimiz, iç ve dış ortamlarımız arasında, dış dünyayla baÄŸlantılarımızın baÅŸladığı bir sınır oluÅŸturan, duygu, heyecan ve tepkilerimizin ifade organı, beden imajının da en yoÄŸun olarak somutlaÅŸtığı organımızdır. Sevgi, ÅŸefkat, aÅŸk, nefret, kızgınlık, öfke, ceza gibi tepkilerimizin de en önemli ifadesi yumuÅŸak veya sertçe dokunmalar ÅŸeklinde derimiz aracılığıyla olmaktadır.

YoÄŸun bir stresle karşılaşıldığında kiÅŸi bunu kendi olanaklarıyla aÅŸamıyorsa, bir ruhsal gerileme ve bazen organik yansımalar ÅŸeklinde belirtiler karşımıza çıkacaktır.

CÄ°LT HASTALIKLARI MI PSÄ°KOLOJÄ°MÄ°ZÄ° BOZAR ya da TERSÄ° MÄ°DÄ°R?

Hastalarda genellikle hastalığın sebebi ve sonucu birbirine karışır. Bazı hastalıklar depresyon ve anksiyete bozukluÄŸu zemininde oluÅŸabildiÄŸi gibi, bazı hastalıkların uzun sürmesi, görsel rahatsızlık sonuç olarak depresyona neden olabilir.

Emosyonel strese deri kadar çabuk tepki gösteren hemen hemen herhangi baÅŸka bir organ yoktur

Psikodinamik açıdan benliÄŸin organik örtüsü, en dış sınırıdır, insan bedeninin dünya ile temasını saÄŸlayan kısımdır.

Önemli libidinal iÅŸlevi olan bir organdır: dokunma, ok­ÅŸamanın yanı sıra aÄŸrı ve acıyı da algılar. Duygusal du­rumun "aynası" olarak kabul edilir. Sözsüz iletiÅŸime aracılık eden, açığa vurulmamış duyguların yaÅŸatıldığı bir yataktır

Deri lezyonlarının varlığı da kiÅŸide önemli düzeyde strese neden olmaktadır. Deri bütünlüÄŸünün bozulma­sı, estetik ve sosyal sorunları birlikte getirmektedir.

Beden algısının deÄŸiÅŸmesine, benlik saygısının azal­masına neden olmaktadır.

Deri lezyonlarının baÅŸlaması, ya da alevlenmesinden önce genellikle kaygı, depresyon ve suçluluk duygula­rının varlığı nedeniyle deri lezyonları "duygu durumu eÅŸdeÄŸeri" olarak kabul edilebilir.

  • yaygınkaşıntının (pruritis)agresyon,
  • genital-anal pruritisin cinsel engellenme,
  • hiperhidrozisinanksiyete ve sosyal fobi,
  • rozeanın suçluluk,
  • ürtikerinkızgınlık,
  • atopik dermatitin ise sevgi gereksinimi ile iliÅŸkili olduÄŸu söylenmektedir.

NÖRODERMATÄ°T

Genetik etkenlerin yanı sıra çevresel etkenlerle de tetiklenebilen bir hastalıktır. BaÅŸlangıcından önce stresli yaÅŸam olayı görülme oranı % 70. Hastalığın ÅŸiddetinin artmasında hastalığa baÄŸlı ya da ailevi nedenlerle ortaya çıkan stres önemli rol oynamaktadır.

YetiÅŸkin hastalarda  depresyon, hipokondriaksemptomlar, sürekli kaygı ve öfke fazladır.

Anksiyete ya da depresyon kaşınma davranışını ortaya çıkararak  dermatiti alevlendirirler ve depresif belirtiler kaşıntı algılamasını artırmaktadırlar

Dinamik açıdan hastalığın ortaya çıkışının derinlerde bulunan baÅŸka bir insan tarafından bedensel bir yakın­lıkla sevilme arzusu, göstermecilik, suçluluk ve mazoÅŸizm eÄŸilimleri arasında bir çatışma sonucu oldu­ÄŸu bildirilmektedir.Tedaviye dirençli süregenekzemada  ailede ana - baba/çocuk sorunları sıktır.

 

ÜRTÄ°KER VE ANJÄ°OÖDEM

Halk arasında kurdeÅŸen diye bilinen “Ürtiker”, ciltte 1-2 santim çapında kırmızı, kabarık, kaşıntılı ve yer deÄŸiÅŸtiren döküntülerdir. Kabarıklıklar genellikle; yüzde, kollarda, bacaklarda ve parmaklarda oluÅŸur. Toplumun yaklaşık %20’sinde görülebilen yaygın bir hastalıktır. Bu, alerjik bir hastalık olup, bazen nefes alamamaya kadar gidebilen, insan hayatını tehdit edebilecek boyutta kötü sonuçlar doÄŸurabilir.

Ürtiker ve angioödem hastalarının % 79’unda neden bulunamazken, hastalığın ortaya çıkışında % 11-21 oranında psikolojik nedenlerin doÄŸrudan rolü olduÄŸu ve % 24-68 oranında da kolaylaÅŸtırıcı rol oynadığı bildirilmektedir.

Ağır emosyonel stres nedeni ne olursa olsun ürtikeri alevlendirmekte, deprem gibi yıkıcı olaylar ise hastalığı baÅŸlatabilmektedir.

Ürtiker olgularının % 51’inde stresli yaÅŸam olayları ile hastalık baÅŸlamakta, bu oran kolinerjik ürtikerde % 77, dermografizmde ise % 82’ye ulaÅŸmaktadır.

Bu hastalarda depresyonun da sık görüldüÄŸü ve depresyon ÅŸiddeti arttıkça ürtiker plaklarının daha fazla kaşındığı belirtilmiÅŸtir.

KiÅŸilik özelliÄŸi deÄŸerlendirildiÄŸinde bu hastaların öfke ve düÅŸmanlıklarını çok dile getiremedikleri ve diÄŸer insanlardan onay alma ihtiyaçlarının fazla olduÄŸu görülmüÅŸtür.

Özellikle kronik ürtikeri olan hastalarda daha az iletiÅŸim kurma, daha fazla bastırıl­mış olma ve iliÅŸkilerde daha az baskın olma, agresiflik gibi özeliklerde anlamlı düzeyde farklılıklara rastlan­mıştır

 

SEDEF HASTALIÄžI (PSÖRÄ°AZÄ°S)

Psöriasis denilen ve halk arasında sedef hastalığı olarak bilinen sorun, strese baÄŸlı oluÅŸan cilt hastalıkları içinde yaygın olarak görülmektedir. Her ırkta, her cins ve yaÅŸta görülebilen bu hastalığa, sedef rengi kabuk tutmasından dolayı sedef hastalığı denilir. Kaşıntı oluÅŸmadan sadece dış görünüÅŸümü etkileyebilecek ÅŸekilde görülebileceÄŸi gibi tüm yaÅŸamı etkileyebilen ve vücutta yaygın olarak görülen türleri de bulunur. Stres bu hastalıkta çok önemli bir rol oynamakta ve ilaçla müdahale edilen tek bir tedavi yöntemi bulunur.

Hastalar stresli yaÅŸam olaylarından çok kozmetik ÅŸekil bozukluÄŸu ve psöriazisin sosyal etiketlemesi sonucun­da ortaya çıkan hastalıkla ilgili stresler tanımlamakta­dır.

Psöriazisli hastalarda psikodinamik açıdan erken ço­cukluk döneminin bireyselleÅŸme sürecindeki bozuklu­ÄŸundan söz edilmektedir

Çalışmalar psöriatik hastalarda yüksek dü­zeyde anksiyete ve depresyon olduÄŸunu ve ÅŸizoid, kaçınan, pasif-agresif ve obsesif kompulsif kiÅŸilik bozuklukları dahil birçok kiÅŸilik bozukluÄŸunun sık olduÄŸunu göstermektedir.Ä°ntihar giriÅŸimleri ve alkol kullanımı ile de iliÅŸkili olabilir.

                    SAÇKIRAN (ALOPESÄ° AREATA ) 

Toplumda saçkıran olarak bilinen bu rahatsızlık herhangi bir belirti ortaya çıkarmadan, saçlı deri, kaÅŸlar, kirpikler, sakal bölgesinde ve vücut kıllarının lokal olarak baÅŸlayan, daha sonra yaygınlaÅŸabilen kıl dökülmesidir.

Alopesiareatanın ortaya çıkışında psikososyal nedenlerin etkisi çocuklarda % 22-29, yetiÅŸkinlerde ise % 17 oranında olmakla beraber alopesinin ÅŸiddeti ile hastanın ruhsal durumu ve duygusal stresin ÅŸiddeti arasında doÄŸrudan iliÅŸki bulunamamıştır

Psikolojik stresin en önemli kaynağı kozmetik yönle ilgilidir. Bu grup hastalarda baÅŸta anksiyete ve depresyon olmak üzere çeÅŸitli psikiyatrik rahatsızlıkların görülme oranı % 33 - % 93 arasında deÄŸiÅŸmekte ve bu psikolojik problemler saçlar çıktıktan sonra da yıllarca sürebilmektedir.

Psikozu da içeren ağır psikiyatrik hastalıklar, hastaların % 11’inde görülebilmektedir. Bu hastaların baÄŸlanma iliÅŸkilerinde kaçınma yaÅŸadığı, daha fazla aleksitimi gösterdikleri ve sosyal desteklerinin daha az olduÄŸu belirtilmektedir.

PSÄ°KOJENÄ°K EKSKORÄ°ASYON

Tipik olarak hastanın kolay ulaÅŸabileceÄŸi beden bölge­lerinde yer alan lezyonlarla karakterli bir tablodur. Tekrarlayıcı, törensel ve gerilimi azaltıcı olması ve hasta­nın ekskoriasyona direnmesi (genellikle baÅŸarısız) açısından psikojenikekskoriasyondaki davranışlar bazen obsesifkompulsif bozukluÄŸa benzer.

Has­tanın sürekli olarak kendine saldırması, kendiliÄŸinden oluÅŸan bir kısırdöngüye neden olmaktadır.

STRESÄ°N SEBEP OLDUÄžU DÄ°ÄžER RAHATSIZLIKLAR

Trikotillomani” denilen kıl çekme hastalığı,

– “Verrukalar” denilen halkın siÄŸil dediÄŸi birçok çeÅŸidi bulunan oluÅŸumlar,

– “Pitiriasisrosea de gibert”, halkın madalyon ya da gül hastalığı dediÄŸi hastalık,

– Saçlı deride, dilde, vücudun birçok yerinde bazen tarif edilen, yanma, karıncalanma, acıma, uyuÅŸma gibi yakınmalar,

– Alerjik nedenlerden dolayı ortaya çıkan bir hastalık olarak bilinen “egzama”,

– “Hiperidrozis” olarak bilinen aşırı terleme,

Tırnak üzerinde çukurcuklar, sararma, tabakalanma, deÄŸiÅŸik ÅŸekil bozuklukları,

– Derinin melanin pigmentinin kaybolması ile ortaya çıkan, tedavisi de oldukça zor olan bir hastalık olan “Vitiligo” yani “ala hastalığı”.

TEDAVÄ°DE NELER YAPILABÄ°LÄ°R?

Cilt sorunlarında tedavinin baÅŸarılı olması için stresten uzak durmak gerekiyor.

Çağımızın rahatsızlığı olan stresin sebep olduÄŸu cilt hastalıklarının tek bir sebebi olmadığı gibi tek bir çözümü de yok. Kimi zaman ilaçlar tedavide baÅŸarı saÄŸlarken kimisinde psikolojik destek çözüm olabiliyor. Stresin sebep olduÄŸu hangi hastalık olursa olsun, tedavinin baÅŸarılı olabilmesi için her ÅŸeyden önce altta yatan psikolojik sorunun olabildiÄŸince ortadan kaldırılması gerekir. Cilt sorunları için ise haricen uygulanabilecek ilaçlar kullanılır.

KiÅŸinin çevresindekiler tarafından anlaşılması, sorumluluklarının paylaşılması, bu tür rahatsızlıkların ortaya çıkmasını ya önlemekte ya da iyileÅŸmesini kolaylaÅŸtırmaktadır. Birkaç günlük tatil, yakın akraba ya da arkadaÅŸ ziyaretleri, spor, saÄŸlıklı beslenme, kiÅŸinin gevÅŸeyip rahatlamasıyla problem hafifleyebilir. KiÅŸinin sevdiÄŸi meÅŸguliyetlerle uÄŸraÅŸması, iç enerjisini uygun ÅŸekilde kanalize etmesi de yararlıdır.

Bu tür problemlerin tedavisi çok yönlü bir yaklaşım gerektirmektedir. Tedavide cilt hastalıkları uzmanı ile birlikte psikiyatristin vereceÄŸi ilaç tedavisi yararlı olmakla beraber psikoterapiler esastır. Psikoterapiler, kiÅŸinin konuÅŸup rahatlaması kadar benlik düzenlemesini ve alışkanlığını bırakması için profesyonel destek görmesini amaçlamaktadır.

Tüm bu konular dikkate alındığında psikodermatoloji hastalarının ele alınmasında psikiyatri ve dermatoloji uzmanlarının birlikte çalışması gereÄŸi açıkça ortaya çıkmaktadır. Psikodermatoloji birimlerinin nasıl çalışacağı ve nasıl eÄŸitim vereceÄŸi konusunda tartışmalar yapılmakta ve deÄŸiÅŸik modeller öne sürülmektedir. Ağırlıklı olarak dermatoloji bölümlerinde kurulan bu birimler psikodermatoloji birimi adı altında iÅŸlev görmekte ve biriminin içinde psikiyatrist, psikolog, dermatoloji asistanları ve uzmanları yer almaktadır.

Bu nedenle psikodermatoloji gibi ortak çalışma alanının oluÅŸturulduÄŸu bir yapıdan psikiyatriye yumuÅŸak geçiÅŸin yapılması, hastanın tedaviye uyumunu ve tedavi ÅŸansını artırmak açısından önem taşımaktadır. Psikodermatolojik yaklaşımda deri hastalıklarının tedavi edilmesinin yanında hastanın kiÅŸilik özellikleri, eÅŸlik eden psikiyatrik rahatsızlıklar, ailevi durumu, mesleÄŸi, sosyal durumunun ele alınması ve bu alanlardaki sorunlara iÅŸaret edilmesi tedavi planı içinde yer almalıdır.

Ailenin, hastayı, davranışı bırakması için zorlaması ve kınaması, problemin daha çok artmasına neden olabilir. Hastanın tedaviyi kabul etmemesi de problemin gittikçe artmasına sebep olmakta ve tedaviyi zorlaÅŸtırmaktadır. Elbette her ÅŸey kiÅŸinin kararı ile ilgili olup kiÅŸi pozitif enerjisini kullandığı takdirde hiçbir destek almadan da bir davranış bozukluÄŸunu bırakabilmektedir. Fakat bu, kiÅŸinin içinde bulunduÄŸu ÅŸartlara göre deÄŸiÅŸir. KendiliÄŸinden geçmesi beklenerek tıbbi tedavi geciktirilirse hastalık hasar bırakabilir

Uzm.Dr. Sevilay ZORLU

Psikiyatrist & Psikoterapist

www.antalyaterapipsikiyatri.com

www.antalyacinselterapi.com

ÅžirinyalıMh. Ä°smet GökÅŸen Cad.

1528 S. Åžahbaz Apt. K:2 D:5

Tel: 0 (242) 316 98 99

facebook.com/antalyaterapipsikiyatri

https://twitter.com/DrSevilayZorlu

 



Web Sitlerimiz: Antalya Terapi Psikiyatri | Antalya Cinsel Terapi | Neo Rezonans Antalya | Sevilay Zorlu